Araştırmada Kutadgu Bilig’de bulunan basit cümleler yapısal cümle analizine göre incelenip sınıflandırılmıştır. Kutadgu Bilig’de en küçük anlamlı birim beyitler incelendiğinde yapı bakımından büyük bir kısmının birleşik, geriye kalan kısmının ise basit cümle şeklinde oluşturulduğu olduğu görülmektedir. Bunun yanı sıra birleşik cümlelerin basit cümlelerin toplam anlamından meydana geldiği göz önüne alınırsa basit cümle yapısının metinde temel unsur olduğu söylenebilir. Türkçede basit cümlelerin yapısına dair yapılan tanımlarda yargının tek olması yani tek bir yüklemlik ifade etmesi şartı prensibinde bir uzlaşma sağlandığı görülmektedir. Yapısal türlerine göre basit cümleler; tek ögeli basit cümle, iki ögeli basit cümle ve eksiltili cümle olarak üçe ayrılmaktadır. İki ögeli basit cümle sadece özne ve yüklemden oluşmaktadır. Öznenin yüzey yapıda işaretlenmesine açık özne; öznenin yüzey yapıda işaretlenmesine rağmen net olarak belirlenememesine genel özne ve belirsiz özne adı verilmektedir. Kurucu unsurlarının cümlede, tek başlarına ya da yardımcı ögelerle beraber kullanılmasına bağlı olarak basit cümleler geniş cümle ve dar cümle olmak üzere ikiye ayrılır. Tek ögeli basit cümle, öznenin kurucu ögesi olarak cümlede sözdizimsel olarak yer almayıp mantıksal olarak var olduğu cümlelerdir. Eksiltili cümle kurucu ögeleri cümle büyük birimlerle aracılığı ile tespit edilebilen cümlelerdir. Cümlelerde yer alan bazı özneler tek kelimeden, bazıları ise kelime grupları şeklindedir. Metinde eksiltili cümle türüne de sıkça başvurulduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler
Kutadgu Bilig, basit cümle, iki ögeli cümle, tek ögeli cümle, eksitili cümle