Yazar	: Betül YALÇIN AKCAN  , Hülya KASAPOĞLU ÇENGEL
Türü	:
Baskı Yılı	: 2023
Sayı	: 5
Sayfa	: 1-27

Abstract
Araştırmada Kutadgu Bilig’de bulunan basit cümleler yapısal cümle analizine göre incelenip sınıflandırılmıştır. Kutadgu Bilig’de en küçük anlamlı birim beyitler incelendiğinde yapı bakımından büyük bir kısmının birleşik, geriye kalan kısmının ise basit cümle şeklinde oluşturulduğu olduğu görülmektedir. Bunun yanı sıra birleşik cümlelerin basit cümlelerin toplam anlamından meydana geldiği göz önüne alınırsa basit cümle yapısının metinde temel unsur olduğu söylenebilir. Türkçede basit cümlelerin yapısına dair yapılan tanımlarda yargının tek olması yani tek bir yüklemlik ifade etmesi şartı prensibinde bir uzlaşma sağlandığı görülmektedir. Yapısal türlerine göre basit cümleler; tek ögeli basit cümle, iki ögeli basit cümle ve eksiltili cümle olarak üçe ayrılmaktadır. İki ögeli basit cümle sadece özne ve yüklemden oluşmaktadır. Öznenin yüzey yapıda işaretlenmesine açık özne; öznenin yüzey yapıda işaretlenmesine rağmen net olarak belirlenememesine genel özne ve belirsiz özne adı verilmektedir. Kurucu unsurlarının cümlede, tek başlarına ya da yardımcı ögelerle beraber kullanılmasına bağlı olarak basit cümleler geniş cümle ve dar cümle olmak üzere ikiye ayrılır. Tek ögeli basit cümle, öznenin kurucu ögesi olarak cümlede sözdizimsel olarak yer almayıp mantıksal olarak var olduğu cümlelerdir. Eksiltili cümle kurucu ögeleri cümle büyük birimlerle aracılığı ile tespit edilebilen cümlelerdir. Cümlelerde yer alan bazı özneler tek kelimeden, bazıları ise kelime grupları şeklindedir. Metinde eksiltili cümle türüne de sıkça başvurulduğu görülmüştür.

Keywords
Kutadgu Bilig, basit cümle, iki ögeli cümle, tek ögeli cümle, eksitili cümle

Özet
In the study, simple sentences in Kutadgu Bilig were analyzed and classified structurally. In Kutadgu Bilig, the smallest meaningful unit couplets are in the form of compound sentences, some of them are in the form of simple sentences. In addition, since compound sentences consist of the total meaning of simple sentences, it can be said that simple sentence structure is the basic element in the text. When we look at the definitions of the structure of simple sentences in Turkish, it is seen that there is a consensus on the principle that the judgment should be unique. Simple sentences according to their structural types; It is divided into three as a simple sentence with a single element, a simple sentence with two elements, and an elliptical sentence. A simple two-component sentence consists of only the subject and the predicate. Subject open to marking the subject in the surface structure; Although the subject is marked in the surface structure, it is called the general subject and the indefinite subject. Depending on whether the subject and predicate are used alone or together with auxiliary elements, simple sentences are divided into broad sentences and narrow sentences. They are sentences in which the subject, which is the only element of simple sentence constructor, does not exist syntactically in the sentence, but exists logically. Elliptic sentence constituents are sentences that can be identified by means of sentence large units. It has been seen that the type of ellipsis is frequently used in the text.

Anahtar Kelimeler
Kutadgu Bilig, simple sentence, two-component sentence, one-component sentence, ellipsis sentence