Zaloglu Rustem Story and Motif Analysis in the Context of Joseph Campbell's Monomyth Theory
Özet
Carl Gustav Jung’ın arketip kuramı, Joseph Campbell’in geliştirdiği monomit kuramının çıkış noktasıdır. Jung, dolaylı olarak bilinci, doğrudan bilinçdışını etkileyen her türlü etkene “arketip” adını vermiştir. Kahramanın yolculuğu dairesel bir yapı sergilemektedir ve bu bağlamda Campbell, efsanelerin, mitlerin ve hikâyelerin yapılarında ortak bir döngünün bulunduğunu, kahramanı merkeze alarak açıklamıştır. Arketipler evrenseldir fakat halk anlatılarında yer aldıklarında millîleşirler. Halk hikâyeleri, içerisinde barındırdığı zengin sembolizm unsurları ile Campbell’in belirttiği döngüye sahip anlatı türlerinden biridir. Kahraman etrafında şekillenen halk hikâyeleri, toplumun ortak hafızasının ürünüdür. Bu çalışmaya konu olan Zaloğlu Rüstem Hikâyesi kahramanı, Fars mitolojisinin önemli kahramanlık figürlerindendir. Kahramanın özbenine ulaşması ve bireyleşme sürecini tamamlaması için, bulunduğu dünyadan ayrılması başka bir deyişle yola çıkması, bu yolda karşılaştığı engeller ile mücadele edip, fiziksel ve psikolojik gücünü uyumlayarak bu engellerin üstesinden gelerek erginliğe ulaşması, son aşamada artık özbenini bulmuş bir şekilde, tamamlanıp dönüş aşamasına geçmesi gerekmektedir. Hikâye, çalışmamıza ana kaynak olan Ali Berat Alptekin’in Halk Hikâyelerinin Motif Yapısı adlı kitabında, 63 numarada yer almaktadır. Bu çalışmada, Zaloğlu Rüstem hikâyesi monomit kuramı bağlamında incelenmiştir ve Cambell’in belirttiği aşamaların olumlu bir şekilde kahraman tarafından tamamlanması, içsel benine ulaşmasının ve bireyleşim sürecinin tamamlandığına işaret etmektedir.
Anahtar Kelimeler
Hikâye, Zaloğlu Rüstem, sembol, çözümleme, monomit kuramı