Cüveynî’nin Târîh-i Cihângüşâ’sı Moğol İmparatorluğunun gelişmesi ile ilgili yazılmış birinci elden bir kaynaktır. Eser, edebî açıdan büyük öneme sahiptir. Tarihî olarak da Moğolların gelişmesini, Selçuklu ve İsmaililerin durumunu ortaya koyan bir belge durumundadır. Üç ciltten oluşan eserin birinci cildi, Cengiz Han’ın yükselişi, başarıları ile Güyük ve Çağatay Hanların ölümüne kadarki kısmı anlatır. İkinci cildi Harezmşahların, özellikle Kutbeddin Muhammed ve oğlu Celaleddin’in tarihiyle birlikte Orta Asya’daki Moğol öncesi Türk hanedanları ile Hülagü Han’a kadarki Moğol varislerine dair bilgiler verir. Üçüncü cildi ise Hülagü Han’ın Batı yönüne seferlerini, Hasan Sabbah ve İsmaililerin de tarihini nakletmektedir. Devrinin olaylarını kayıt altına alan bu değerli eserde Türkler ve dönemin Türkçesine dair bilgiler yer almaktadır. Bu bilgilerden yola çıkılarak hazırlanan makalede, Cüveynî’nin Târîh-i Cihângüşâ’sı Türkoloji ve Türkçe bakış açısıyla incelenmeye çalışılmıştır. Önce Târîh-i Cihângüşâ hakkında, bu eserin önemi ve eserde yer alan çeşitli Türk boylarına ait bilgiler verildikten sonra, eserde tespit edilen ve Moğol teşkilatlanmasında son derece etkili olan Türkçe adlandırmalar ve terimler üzerinde durulacaktır.

Anahtar Kelimeler
Cihângüşâ, Cüveynî, Târîh-i Cihângüşâ, Türkçe, Türkler