Türk toplumunda tarihe olan ilginin giderek arttığı görülmektedir. Yazarların dikkatlerini yakın geçmişe yönelttikleri, birkaç nesil önce yaşanmış olayları araştırdıkları ve romanlarının konularını gerçek olaylardan hareket ederek kurguladıkları görülüyor. Gerek toplumda, gerekse yazarlarda gerçeklere yönelmenin daha ağır bastığını, edebî eserlerde gerçek olayların öne geçtiğini, kurgunun ikinci plana itildiğini söylemek mümkündür. Son yıllarda, 19. yüzyılda ve 20. yüzyılın başlarında yaşanmış olaylardan ve gerçek kişilerden konularını alan sayısız roman yazılmıştır ve yazılmaktadır. Bu yazımızda bu romanlardan biri olan Merdivenler adlı eser üzerinde durduk. Merdivenler, Ahmet Haşim’in son günlerinde evlendiği Zarife Güzin Hanımın ailesinin anlatıldığı bir eserdir. Romanın adı, Ahmet Haşim’in Merdiven şiirinden alınan ilhamla oluşturulmuştur. Romanda Zarife Güzin Hanımın ailesi altı nesillik bir süre içinde anlatılıyor. Bu nesillerin romandaki temsilcilerini şöyle sıralamak mümkündür: Abdülkerim’in babası (Rusçuk Yaranının arkadaşı olduğu belirtiliyor)-Abdülkerim-Tevfik-Kerim-Zarife-Rabia. Romanda aile fertlerinin yaşantıları konu edilirken devrin siyasi olaylarına da değinilmiştir. Romanın son kısmında Zarife’nin Ahmet Haşim’le tanışması, arkadaşlıkları, dostlukları ve evlenmeleri, Haşim’in hastalığı ve ölümü anlatılıyor. Bu kısımda şairin mizacına ve şiirlerinin muhtevasına, derin ve yoğun duygu dünyasına da geniş olarak yer verilmektedir. 20. yüzyılın başlarında patlayan savaşlar, devletin yıkılması ve Türkiye Cumhuriyeti’nin doğuşu, ailelere doğrudan doğruya tesir eden ve aile fertlerinin kaderlerini değiştiren, onların mutsuz olmalarına ve yıllar yılı acı çekmelerine sebep olan siyasî olaylar, aileleri birbirine düşman eden ve zamanla kan davası hâlini alan farklı siyasi görüşler, romanda işlenen konuların başında gelmektedir. Romanda ayrıca Zarife’nin kişiliği, mizacı, kuvvetli ve etkili şahsiyeti, kabiliyetleri (müziğe olan ilgisi ve yeteneği) üzerinde durulmuş, yetişme şartları anlatılmıştır. Diyebiliriz ki roman, yazar tarafından Haşim’in şiirlerine duyduğu ilgi ve hassasiyete benzer bir şekilde, incelikle işlenmiş ve ustalıkla oluşturulmuş nitelikte bir eserdir. Bu roman suretiyle yazar, Ahmet Haşim’i ve onun son yıllarında tanıdığı Zarife Güzin Hanımı edebiyat tarihine ve roman dünyasına aksettirmek suretiyle onları ölümsüzleştirmeyi başarmıştır.

Anahtar Kelimeler
Ahmet Haşim, II. Abdülhamit, Merdiven şiiri, Abdülaziz’in ölümü, Mithat Paşa, 31 Mart Vakası.