Sebk-i Hindî Effect in Nahîfî’s Translation of Masnavi

Özet

Mevlâna Celaleddin-i Rumi’nin dünyaca tanınmış eseri Mesnevi, Farsça kaleme alınmasına rağmen gerek edebî ve sanatsal yönü gerek muhtevası ile Türk kültür ve edebiyatını derinden etkilemiş en önemli kaynaklardandır. Mesnevi’nin Türkçeye kazandırılması hususunda çeşitli girişimler olsa da tercüme bölümleri de içeren şerhleri bir yana bırakırsak, oldukça hacimli ve sanatlı olan eserin tamamının tercümesi ancak 18. yüzyıl şairlerinden Süleyman Nahîfî tarafından gerçekleştirilir. 1730 yılında tamamlanan manzum tercüme, kendisinden sonraki Mesnevi tercümeleri için de bir örnek teşkil eder. Nahîfî’nin kullandığı çeviri yöntemi, eserin mukaddimesinde de belirtildiği üzere, genellikle kaynak metni kelimesi kelimesine tercüme etmek yerine, her bir beyitinin ifade ettiği anlamı olabildiğince koruyarak manzum bir metin oluşturma çabası şeklinde ifade edilebilir. Bu durum, şairin kaynak metni kurarken sanatını yansıtacak şekilde kişisel tasarrufta bulunmasını ve ister istemez etkisinde kaldığı dil ve söyleyiş üslubunu da metne yansıtmasını kaçınılmaz hâle getirir. Bu makalede, Klasik şiirimizde farklı kollarda gelişen Sebk-i Hindî içinde, Nabi ekolünün izinde hikemi şiirleriyle tanınan Nahîfî’nin oldukça rağbet görmüş Manzum Mesnevi tercümesi; Sebk-i Hindî’nin dil ve lafız özellikleri bakımından incelenmiştir. Tespit edilen örneklerde üsluba ait etkiler belirtilerek çalışmada sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler
Nahîfî, Mesnevi Tercümesi, Sebk-i Hindî
Kaynakça