Anonim Halk Edebiyatının Sorunlarına Bakış: “Çeşmenin Başına Vurmuş Kazanı” Adlı Türkü ve Varyantları Örneği
(Overview of the Problems of Anonymous Folk Literature: ‘The Cauldron Hit the Head of the Fountain’ Example of Turkish Folk Song and Variants
)
Yazar
|
:
İlknur TÜFENKÇİ BALLI
|
|
Türü |
:
|
Baskı Yılı |
:
2024
|
Sayı |
:
7
|
Sayfa |
:
42-56
|
|
Özet
Halk edebiyatı, Türk halkının yüzyıllar boyunca ortak bir şekilde oluşturduğu edebî ürünleri ortaya koyma bakımından önemli bir yer teşkil etmektedir. Sözlü olarak başlayan bu edebiyat, yazının bulunmasıyla sözlü ve yazılı olarak varlığını devam ettirmiştir. Halkın duyguları, düşünceleri, hayalleri dilden dile gönülden gönüle bu şekilde aktarılmıştır. Türk ruhunu yansıtan ve halkın diliyle söylenegelen edebiyat unsurları, elbette yazılı veya sözlü aktarım esnasında çeşitli sıkıntıları da beraberinde getirmiştir. Birçok sebebe dayanan hatalar, kaynağını sözlü kültür ürünlerinden alması ve dilden dile, kulaktan kulağa aktarılması bakımından en çok da anonim halk edebiyatında varlığını göstermiştir. Anonim halk edebiyatının en önemli unsurlarından biri olan türkü; bu çalışmada bize yol gösterecektir. En eski çağlardan beri Türk halkının duygusunu, inancını ve durumunu barındıran türkü özelinde meselelere bakılarak; bir türkü örneğinden hareketle anonim halk edebiyatının sorunlarına değinilmiştir. Çalışmaya konu olan türkü ve varyantları, araştırmanın temel kaynağını oluşturmaktadır. Türkülerin varyantları tespit edilip karşılaştırmalı olarak incelenmiştir. Bu çalışmada amaç, özelden genele giderek edebiyatımızdaki meselelere çözüm önerileri sunmak ve çözüme katkıda bulunmaktır. Bunun için Sonuç kısmında önerilere yer verilmiştir. Sözlü edebiyatın genelinde var olan değişimin ve yeniden üretimin incelenen türküde de var olması bu tip anlatımların doğası gereği olağandır. Çalışmada, sözlü gelenek ürünü olan türkülerin incelenmesi neticesinde farklılaşmanın sebepleri üzerinde durulmuş, bu farklılaşmanın olumlu ve olumsuz sonuçları tespit edilmiştir.
Anahtar Kelimeler
Türkü, varyant, folklor, Anonim Halk Edebiyatı, Türk Halk Edebiyatı
Abstract
Folk literature has an important place in terms of revealing the literary products that the Turkish people have created in a common way for centuries. This literature, which started orally, continued its existence in oral and written form with the invention of writing. The elements of literature, which reflect the Turkish spirit and are sung in the language of the people, have, of course, brought along various problems during written or oral transmission. These errors, based on many reasons, have shown their existence mostly in Anonymous folk literature in terms of taking its source from oral culture products and being conveyed from language to language and from ear to ear. The folk song, one of the most essential elements of anonymous folk literature, will guide us in this study. The issues will be examined in the special case of the folk song, which has harboured the feelings, beliefs, and situations of the Turkish people since the earliest ages; the problems of anonymous folk literature will be addressed based on a folk song example. The aim is to offer solutions to the problems in our literature and contribute by going from specific to general. Suggestions are given in the conclusion part of the study. With these suggestions, it is aimed to prevent the wrong transmission of folk songs, which are the memory of the Turkish nation, from generation to generation because every wrong transfer will take away a value from our cultural treasure. The duty of folklorists is to address these problems with a solution-oriented approach.
Keywords
Folk Song, variant, folklore, Anonymous Folk Literature, Turkish Folk Literature