Tarihte “Pax” Nitelikli Türk Devletleri
(Turkish States With “Pax” Qualification in History
)
Yazar
|
:
Refik TURAN
|
|
Türü |
:
|
Baskı Yılı |
:
2022
|
Sayı |
:
2
|
Sayfa |
:
12-24
|
|
Abstract
Devletlerin başlangıç noktası hukuktur. “Hukuk” kavramı, insanın sağlıklı, güvenli, dengeli, iradeli ve kişilikli yaşamasının temel dayanağıdır. Toplumun doğurduğu “güç” kavramıyla “hukuk” kavramının bir araya gelmesinden devlet doğmuştur.
Sümerlerin günümüzden 6000 yıl önce yazıyı kullanması, “tarih” bilimin başlaması olarak kabul edilmiştir. Bu önemli insanlık dönüşümü “devlet” kavramının doğuşu anlamına gelmektedir. Sümerlerle beraber dünya tarihinde, Babil, Hitit, Mısır, Asur, Kartaca, Roma, Pers ve Çin devletleri gibi siyasi teşkilatlar kurulmuştur. Bu devletlerden Roma, Hazar ve İngiliz devletleri “Pax” devletler olarak nitelendirilmiştir.
“Pax” devletlerin diğer devletlerden bazı nitelik ve hukuk özellikleriyle öne çıktığı gözlenmektedir. “Pax” devletlerin sınırlarının, geniş, beşerî varlıklarının çok olduğu bilinmektedir. Bu devletlerde toplum yapısı çok kültürlü, çok dilli, çok dinli ve çok etnik yapılıdır. Hukuk anlayışları da prensiplere dayalı disiplinli uygulamalarıyla ayrıcalık taşımaktadır.
Türkler de tarihte devlet kurma özellikleriyle öne çıkan milletlerdendir. Türk devlet kurma kültürü, hukuk sistemi güçlü devletler vücuda getirmiştir. Türklerin kurdukları Hazar ve Osmanlı devletleri bizzat Batılı tarihçilerce “Pax” nitelemesiyle isimlendirilmişlerdir. Biz burada her ne kadar literatürde yer almasa da Türk devletleri içindeki Hun, Göktürk ve Selçuklu devletlerinin de “Pax” nitelikli devletler olduğunu ortaya koyuyoruz. Zira bu devletlerin de “Pax” devletlerin özelliğine sahip oldukları aşikârdır.
Keywords
Devlet, Pax, Hukuk, Güç, Teşkilat, Türk
Özet
The starting point of states is the law. The concept of “law” is the foundation of a healthy, safe, balanced, strong-willed, and personality-driven life. The state emerged from the combination of the concept of "power" and the concept of "law" created by society.
The use of writing by the Sumerians 6000 years ago was accepted as the beginning of "history" science. This important transformation of humanity means the birth of the concept of “state”. Along with the Sumerians, political organizations such as Babylon, Hittite, Egypt, Assyria, Carthage, Roman, Persian, Turkish and Chinese states were established in world history. Roman, Caspian, and British states were described as "Pax" states among these states.
It is observed that “Pax” states stand out from other states with some of their qualifications and legal features. It is known that the "Pax" states have large borders and large human assets. The social structure in these states is multicultural, multilingual, multi-religious, and multi-ethnic. Their understanding of the law is also privileged with its disciplined practices based on principles.
Turks are also one of the nations that stand out with their state-building features in history. The Turkish state-building culture has created states with strong legal systems. The Caspian and Ottoman states founded by the Turks were named by Western historians with the term "Pax". Here, we show that the Hun, Göktürk, and Seljuk states within the Turkish states are also Pax states, although they are not included in the literature because it is obvious that these states also have the characteristics of “Pax” states.
Anahtar Kelimeler
State, pax, law, power, organization, Turkish