Yazar	: Tunahan Eren ARSLAN
Türü	:
Baskı Yılı	: 2024
Sayı	: 6
Sayfa	: 1-14

Abstract
İnsanlığın yüzlerce yıldır komik olanın ne olduğuna dair düşünceleri sonucunda gülme-mizah kavramları hakkında birçok yöntem ve teoriler geliştirilmiştir. Batılı mizah kuramları olan “Üstünlük, Uyumsuzluk ve Rahatlama” son yıllarda Türk halk edebiyatı verimleri üzerine yapılan muhtelif incelemelerde kullanılmış olup Türk mizahı ile ilgili teorik mizah çalışmalarında artış görülmüştür. Yalanlamalı masallara bakıldığında gerçek hayatta yaşanmayacak ve birbiri ile alakası olmayan mantık dışı olayların yan yana getirilerek dinleyici için mizahî bir durumun yaratıldığı görülmektedir. Bu durumda yalanlamalı masalların asıl fonksiyonunun mizah ve gülme olduğu söylenebilir, bu minvalde yalanlamalı masal ile mizah arasında doğrudan bir bağlantı kurulabilir. Bu çalışma, mizah ile doğrudan bağlantılı olan yalanlamalı masalları mizah kuramlarından biri olan “Uyumsuzluk Kuramı” merceğinden incelemeyi amaçlamaktadır. Bu kuramın savunmuş olduğu “beklenen ile gerçekleşen arasındaki uyumsuzluğun doğurduğu güldürü” unsurları TÜMAK-I Projesi kapsamında derlenmiş olan masal metinleri içinden seçilen yalanlamalı masallar örnekleminde incelenecektir. Yalanlamalı masalların mizahta “uyumsuzluk kuramına” malzeme olabilecek pek çok uyumsuz durumu bünyesinde barındırdığı görülmüştür.

Keywords
Mizah, Gülme, Uyumsuzluk Kuramı, Yalanlama, Yalanlamalı Masal, Türk Halk Edebiyatı

Özet
Throughout centuries of contemplating what is humorous, numerous methods and theories regarding the concepts of laughter and humor have been developed. Western humor theories like “Superiority, Incongruity, and Relief” have been employed in various analyses conducted on Turkish folk literature works in recent years, contributing to an increase in theoretical studies on Turkish humor. When looking at Discrepant Tales, it is evident that illogical events, unrelated to each other and unlikely to occur in real life, are juxtaposed to create a humorous situation for the audience. In this context, it can be argued that the primary function of refutatıon fairy tale is humor and amusement, suggesting a direct correlation between these tales and humor. This study aims to examine refutatıon fairy tale, inherently linked to humor, through the lens of the “Incongruity Theory” one of the humor theories. The elements advocated by this theory, such as the amusement arising from the incongruity between what is expected and what actually happens, will be scrutinized in a selection of refutatıon fairy tale gathered within the scope of the TUMAK-I Project. It has been observed that refutatıon fairy tale encompass many incongruous situations that could serve as material for the “Incongruity Theory” in humor.

Anahtar Kelimeler
Humor, Laughter, Incongruity Theory, Refutation, Refutation Fairy Tale, Turkish Folk Literature